Het shockschade wetsartikel van a tot z uitgelegd

Stel dat een familielid ernstig gewond raakt bij een ongeluk dat u ziet gebeuren. U bent zelf niet fysiek betrokken, maar de aanblik van het slachtoffer en de impact die het op uw leven heeft, laten u niet los. Wist u dat u in sommige gevallen recht heeft op een schadevergoeding? Dit noemt men ‘shockschade’. In dit blog leggen we uit wat het precies inhoudt en wie er recht op kan hebben.

Wat is het shockschade wetsartikel?

Shockschade komt voort uit het Taxibusarrest. Dit arrest in 2002 gaat over een meisje van 4 jaar dat op een woonerf werd aangereden door een taxibusje. Het taxibusje reed achteruit en zag het fietsende meisje niet. Hierdoor reed het busje over het hoofd van het meisje waarbij haar schedel ernstig beschadigd raakte. De moeder van het meisje zag het ongeluk niet gebeuren, maar zag vlak na het ongeval haar dochter met dit ernstige hoofdletsel. De moeder kreeg hierna last van het posttraumatisch stresssyndroom en kreeg hiervoor een vergoeding toegekend.

Is shockschade hetzelfde als affectieschade?

Nee, shockschade is iets anders dan affectieschade. Bij affectieschade geldt een vast bedrag als tegemoetkoming voor het verlies van een dierbare of wanneer uw dierbare zeer ernstig blijvend letsel heeft gekregen door het toedoen van een ander.

Wat zegt de wet over shockschade?

Er is in Nederland geen apart wetsartikel over shockschade. De vergoeding van shockschade is afgeleid uit de bestaande regels in het Burgerlijk Wetboek over een onrechtmatige daad en immateriële schade.

• Artikel 6:162 BW – onrechtmatige daad: iemand is aansprakelijk als hij iets doet of nalaat dat schade bij een ander veroorzaakt.
• Artikel 6:106 lid 1 sub b BW – immateriële schade: dit regelt de vergoeding voor emotioneel of geestelijk letsel. Shockschade valt hieronder als iemand een erkend geestelijk letsel oploopt door een zware emotionele schok.

De wet legt het kader vast, maar de rechter bepaalt aan de hand van de omstandigheden wie er daadwerkelijk recht op een vergoeding heeft. Na het eerder genoemde Taxibusarrest in 2002, golden er strikte voorwaarden:

1. Er moest sprake zijn van een overtreding van een verkeers- of veiligheidsnorm.
2. Het slachtoffer moest letsel opgelopen hebben of overleden zijn.
3. De betrokkene moest het ongeval hebben gezien of direct geconfronteerd zijn met de gevolgen.
4. De emotionele schok moest leiden tot erkend geestelijk letsel.

De Hoge Raad bepaalde later dat rechters deze basiscriteria nog steeds moeten toepassen, maar deze zijn in de loop van de jaren verruimd en verhelderd.

De voorwaarden om een vergoeding toegekend te krijgen

De rechter beoordeelt van geval tot geval of er recht is op schadevergoeding aan de hand van de volgende voorwaarden.

1.   Directe confrontatie of waarneming van het ongeval of de gevolgen

U hoeft niet per se het ongeval zelf te zien, u voldoet ook al aan deze voorwaarden als u:

• Het slachtoffer met ernstig letsel ziet liggen na het ongeval of gebeurtenis;
• Het ongeval hoort gebeuren (u hoort bijvoorbeeld de klap van een aanrijding);
• Later in het ziekenhuis of mortuarium geconfronteerd bent met het ernstige letsel of het overlijden van het slachtoffer.

2.    Hevige emotionele schok door de confrontatie

De confrontatie moet leiden tot een ernstig emotionele reactie. Niet elke schrik of verdriet is voldoende. Voor het geestelijk letsel wordt gekeken naar de aard, duur en/of de gevolgen hiervan en of het voldoende objectiveerbaar is.

3.   Een onrechtmatige daad

De gebeurtenis is door een ander veroorzaakt die hiervoor juridisch aansprakelijk is. Bijvoorbeeld door nalatigheid of door toedracht van iets wat diegene niet had mogen doen.

Wie heeft er recht op een vergoeding voor shockschade?

Niet iedereen heeft recht op een vergoeding voor shockschade. Het wetsartikel shockschade en de rechtspraak stelt er voorwaarden aan. U moet een nabestaande of direct betrokkenen van het ongeval zijn en hier emotioneel door geraakt zijn. Dit betekent in de praktijk:

• Directe familieleden: denk aan ouders, kinderen of partners van het slachtoffer.
• Nauwe betrokkenen: in uitzonderlijke gevallen ook mensen die het ongeval zien gebeuren of direct zijn geconfronteerd met de gevolgen.
• Getuigen: alleen als de confrontatie met het ongeval zo ernstig was dat het emotioneel letsel veroorzaakte.

Belangrijk is dat er wel een binding of directe relatie met het slachtoffer moet zijn. Een collega of kennis komt meestal niet in aanmerking.

Wat zijn de shockschade bedragen?

Er zijn geen vaste vergoedingen vastgesteld. Daarom is de hoogte van de vergoeding onmogelijk om van tevoren te zeggen.

De rechter bepaalt aan de hand van de gezichtspunten een afweging voor de vergoeding. De schadeposten die hieronder kunnen vallen zijn:

• Smartengeld: dit is de vergoeding voor de psychische schade.
• Verlies van arbeidsvermogen: als u (tijdelijk) arbeidsongeschikt bent, kunt u hiervoor een bedrag ontvangen.
• Medische kosten: u moet een behandeling ondergaan bij een psycholoog of psychiater en de zorgverzekeraar dekt niet alle kosten.
• Studievertraging of schoolachterstand: de prestaties op school lopen na het ongeval achteruit en zijn te herleiden naar het ongeval.

Voorbeeld shockschade bedrag:

Bij het Hoogeveen flat- arrest werd in 2015 een meisje onderaan de flat in Hoogeveen overleden aangetroffen. De moeder werd veroordeeld voor doodslag, de vader werd in het mortuarium geconfronteerd met het lichaam van zijn dochter. Hij vroeg shockschade aan en kreeg € 20.000 toegekend.

Wat valt er onder het shockschade wetsartikel?

Shockschade is een allesomvattende term. Dit betekent dat niet alleen een immateriële schadevergoeding hieronder valt. Het geldt ook voor bijvoorbeeld:

• Kosten voor medische behandelingen die u moet ondergaan.
• Het verloren vermogen om te werken.
• Reiskosten die u moet maken voor de behandelingen.

Rol van een letselschadekantoor bij shockschade

Het claimen van shockschade kan ingewikkeld zijn. Onze juristen kennen het shockschade wetsartikel volledig en helpen u bij de claim. Zo nemen wij onder andere contact op met de aansprakelijke partij.

Neem contact op

De laatste blogs